TEAMTRAJECT
Een professionele teamcultuur: de basis van een school
Op mijn school…
komen veranderingen niet goed van de grond
wordt er vaak harder gewerkt in plaats van slimmer.
zijn eilandjes ontstaan.
spreekt niet iedereen zich uit.
vinden we feedback geven lastig.
wordt niet altijd efficiënt samengewerkt.
heerst een hoge werkdruk.
ervaart niet iedereen werkplezier.
Je bent schoolleider of directeur van een groep enthousiaste mensen met het onderwijshart op de goede plaats.
Als je langs de lokalen loopt en al die verschillende leerkrachten hard ziet werken, ben je trots op hen.
Stuk voor stuk dragen zij bij aan de ontwikkeling van al jullie leerlingen.
Toch merk je dat een groep mensen niet per definitie een ‘team’ is. In eerste instantie is dat misschien niet zo gek; iedereen geeft les op zijn eigen manier. In het grote geheel mis je echter wel eens de grote gemene deler. Waar lopen jullie gezamenlijk warm voor? Welke uitdagingen spelen er op jullie school en hoe gaan jullie daar mee om? Veel collega’s spreken niet uit wat ze echt denken, willen en voelen. En waarom vallen er steeds opnieuw collega’s uit?
Tijdens het MT-overleg merk je vaak op dat het gesprek niet langer onderwijsinhoudelijk is. Er zijn te veel storingen waar je je mee bezig moet houden. Binnen je team zijn eilandjes ontstaan, er is veel weerstand tegen veranderingen en er wordt niet effectief samengewerkt. Sommige collega’s houden zich niet aan afspraken, ervaren een verhoogde werkdruk of verschuilen zich achter vaagheden, indirecte communicatie en persoonlijke omstandigheden. Kc’ers, bouwcoördinatoren en specialisten klagen bij jou over het gebrek aan vooruitgang. Iedereen werkt hard maar toch stagneert de boel.
Je vraagt je af hoe de school zich kan ontwikkelen, als jouw team zich niet als een eenheid gedraagt. Het ontbreken van gezamenlijke discipline, motivatie en toewijding om te veranderen en verbeteren, zorgt voor een enorme lekkage.
De teamdoelen lijken verder weg dan ooit, om over het meerjarenplan nog maar te zwijgen …
De oplossing is eenvoudiger dan je denkt: eerst communicatie, dan innovatie.
In onderwijsteams kom ik vaak dezelfde pijnpunten in de communicatie tegen.
Er zijn te weinig afspraken over de communicatie
Op scholen waar slecht wordt gecommuniceerd, worden zaken aangenomen in plaats van uitgesproken en voelt iedere feedback als een aanval.
Leerkrachten lopen vast op taken na schooltijd
Ook in communicatie met ouders en collega’s valt nog veel winst te halen. Het is belangrijk dat leerkrachten zelf de regie nemen over wanneer en waar ze met wie welk onderwerp bespreken. ‘U vraagt en wij draaien’ lijkt heel vriendelijk maar uiteindelijk komt de leerkracht zelf in tijdnood. Dat levert enorm veel stress op, met alle gevolgen van dien.
Leerkrachten reflecteren niet open en eerlijk op zichzelf
De aanspreekcultuur is niet effectief
Leerkrachten (maar ook hun collega’s in het MT!) willen graag sociaal overkomen en geven daarom niet snel een negatieve reactie op veranderingen of op de inzet van een collega. Ze gaan er vanuit dat iedereen zijn best doet en laten persoonlijke omstandigheden van de ander vaak meewegen. Daardoor zijn we in het onderwijs gewend geraakt aan de “boodschap met de strik”: we proberen een negatieve boodschap zo te verpakken dat deze niemand tegen het hoofd stoot. Door de strik verliest de boodschap echter aan zeggingskracht en ontstaat bij de ontvanger de gedachte: het zal allemaal wel meevallen.
Door kleine onenigheden of impopulaire meningen niet duidelijk uit te spreken, ontstaan later frustraties van formaat.
Soms wordt een harde mening op een ander moment alsnog gedeeld, binnen een klein groepje. Zo ontstaat een wandelgangencultuur.
Zeker indien er sprake is van slecht functioneren van teamleden en commissies, is het noodzakelijk om de aanspreekcultuur tegen het licht te houden.
Een directe, open en eerlijke communicatie is nodig voor een zelfsturend team dat wil innoveren. Directie en KC zullen hierin het voortouw moeten nemen.
TeamTraject
Bij verandering en innovatie is het een voorwaarde dat collega’s open en eerlijk communiceren en uitspreken wat ze echt denken en voelen. Anders kun je niet op hen bouwen. Er moet een effectieve samenwerkingscultuur zijn, waardoor doelen met het hele team kunnen worden gerealiseerd.
Om dat voor elkaar te krijgen is inzicht nodig in de huidige teamcultuur, waarna gewerkt kan worden aan het opdoen van kennis over communicatie en het eigenmaken van nieuw, efficiënter gedrag.
Als ervaren onderwijstrainer begeleid ik collega’s die de basis willen leggen voor een hecht team met een professionele cultuur. Het traject dat ik aanbied, wordt op maat samengesteld en bevat bijvoorbeeld de volgende onderdelen:
Verzuim voorkomen